Czym jest materiał edukacyjny?
To kategoria materiałów dydaktycznych wyodrębniona ustawą o zmianie ustawy o systemie oświaty (jednolity tekst obwieszczony przez Marszałka Sejmu 31.10.2016 r.)
Ustawa o systemie oświaty, art. 3:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o: (...)
23. podręczniku – należy przez to rozumieć podręcznik do zajęć z zakresu edukacji: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej, podręcznik do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, podręcznik do zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, w tym podręcznik przeznaczony do kształcenia specjalnego, dopuszczony do użytku szkolnego;
24. materiale edukacyjnym – należy przez to rozumieć:
a) materiał do kształcenia ogólnego, w tym dostosowany do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych, zastępujący lub uzupełniający podręcznik, umożliwiający realizację programu nauczania do danych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, na danym etapie edukacyjnym,
b) materiał do kształcenia zawodowego, w tym dostosowany do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych, umożliwiający realizację programu nauczania zawodu – mający postać papierową lub elektroniczną;
25. materiale ćwiczeniowym – należy przez to rozumieć materiał przeznaczony dla uczniów służący utrwalaniu przez nich wiadomości i umiejętności; nich wiadomości i umiejętności.
Materiał edukacyjny to kategoria obejmująca wszelkie książki i inne materiały dydaktyczne, dzięki którym nauczyciel zrealizuje podstawę programową. Katalog materiałów edukacyjnych może być szeroki, począwszy od zasobów udostępnianych w sieci na platformach edukacyjnych, poprzez książki zawierające treści edukacyjne, które mogą zastąpić lub uzupełniać realizację programu nauczania.
Numer dopuszczenia MEiN
Procedurze dopuszczania do użytku szkolnego podlegają wyłącznie podręczniki. Rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego podręczników określa wymogi, jakie musi spełnić podręcznik, aby uzyskać numer MEiN.
Dlaczego nie podręcznik?
Przygotowanie do egzaminu
Zgodnie z Rozporządzeniem, w podręczniku nie mogą znaleźć się nawiązania do egzaminu, a więc wskazówki i zadania egzaminacyjne, a także arkusze egzaminacyjne. Same luki w ćwiczeniach muszą być zaciemnione. Dla niektórych uczniów powtórki do egzaminu są łatwiejsze, jeśli wszystkie zadania w typie egzaminacyjnym są oznaczone wprost.
Odniesienia do materiałów spoza książki
Co do zasady, jedynymi zasobami spoza książki, do których może odnosić podręcznik wieloletni, jest towarzyszący mu materiał audio oraz odzwierciedlenie cyfrowe.
Niedopuszczalne jest wskazywanie na stronach książki dodatkowych zasobów na zewnętrznych platformach, będących częścią kursu i znajdujących się w innych komponentach, np. materiałów wideo, interaktywnych ćwiczeń, modelowych wypowiedzi, gier itp. W dzisiejszych czasach, przy rozbudowanych zasobach cyfrowych towarzyszących kursom, to duże utrudnienie dla ucznia.
Klasy o wysokim poziomie zaawansowania
Na liście podręczników z numerem dopuszczenia MEiN nie znajdują się obecnie podręczniki uczniówo wyjątkowo wysokim poziomie zaawansowania. Dla nich rozwiązaniem jest właśnie kategoria materiałów edukacyjnych. W ramach tej kategorii nauczyciele mogą wybrać książkę do nauki języka spoza listy podręczników dopuszczonych przez MEiN do użytku szkolnego.
Gold Experience 2e
To seria egzaminacyjna dostępna na poziomach A1-C1. Jako materiał edukacyjny, doskonale sprawdzi się podczas pracy z uczniami o wyjątkowo dużej wiedzy językowej. Kurs pozwala nie tylko zrealizować wymaganą podstawę programową, ale także rozszerzać ją zgodnie z potrzebami i kompetencjami uczniów.
Expert
Ten trzypoziomowy kurs egzaminacyjny sięga aż do poziomu C2. Jest skoncentrowany na rozwoju zasobu środków językowych oraz umiejętności pod kątem egzaminacyjnym. Doskonale sprawdzi się szczególnie podczas przygotowań do matury na poziomie dwujęzycznym.
Zbiory zadań
W kategorii podręczników nie mieszczą się także zbiory zadań, bez których wielu nauczycieli (nie tylko języków obcych) nie wyobraża sobie pracy na lekcji. Dlatego jako materiały edukacyjne, publikacje te mogą być wykorzystywane na lekcjach, nie przechodząc rygorystycznej procedury dopuszczenia do użytku szkolnego.
Okiem doradcy metodycznego
Materiał edukacyjny to materiał zastępujący lub uzupełniający podręcznik, umożliwiający realizację programu nauczania, mający postać papierową lub elektroniczną. Katalog materiałów edukacyjnych może być zatem szeroki, począwszy od książek zawierających treści edukacyjne po zasoby udostępniane w sieci. Warunkiem, który powinien taki materiał spełniać, jeśli miałby być zakupiony przez szkołę ze środków dotacji celowej, powinna być możliwość jego wielokrotnego użycia (dla kolejnych roczników). A zatem jeśli nauczyciel dopilnuje, by uczniowie wszystkie zadania rozwiązywali w zeszycie, to książka, w której są teksty, ćwiczenia na rozumienie ze słuchu, zadania wielokrotnego wyboru, prawda/ fałsz, czy luki może zostać użyta wielokrotnie - tak jest ze zbiorami zadań z chemii, matematyki itp.
mgr Anna Abramczyk
doradca metodyczny
Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli
Wieloletnie użycie materiału edukacyjnego
Korzystanie z innych książek w trybie materiału edukacyjnego niczym nie różni się od korzystania z podręczników wieloletnich.
W obu przypadkach:
- nie można w niej pisać,
- na koniec roku szkolnego książka jest w stanie, który pozwala na jej ponowne użycie przez kolejny rocznik uczniów.
Dodatkowo, w przypadku szkoly podstawowej, w obu przypadkach:
- książka kupowana jest za pieniądze z dotacji,
- uczeń wypożycza ją z biblioteki,
- na koniec roku szkolnego książka zwracana jest do biblioteki,
- w przypadku zniszczenia lub zapisania publikacji, uczeń odkupuje ją na własny koszt.
Zaciemnione luki lub ich brak nie stanowią o wieloletnim użyciu - wystarczy, że nauczyciel na początku roku uprzedzi uczniów, że w danym podręczniku wieloletnim lub materiale edukacyjnym nie można pisać, ponieważ będzie z niego korzystał także kolejny rocznik w następnym roku szkolnym.
Pytania i odpowiedzi
Q: Czy materiał edukacyjny musi mieć na okładce napis „materiał edukacyjny”?
A: Nie.
Q: Czy można na lekcji korzystać jednocześnie z podręcznika wieloletniego i materiału edukacyjnego?
A: Tak. Nauczyciel może wprowadzić na lekcji dowolną liczbę podręczników i materiałów edukacyjnych. W przypadku szkoły podstawowej, jedynym czynnikiem ograniczającym tę liczbę jest kwota dotacji - wszystkie te materiały kupowane są za pieniądze z dotacji.
Q: W jaki sposób należy uzupełnić w dzienniku pole oznaczone „Numer dopuszczenia”?
A: Materiał edukacyjny nie wymaga numeru dopuszczenia, a jego wykorzystanie jest usankcjonowane w ustawie o systemie oświaty, dlatego wybierając materiał edukacyjny jako jedyny materiał do pracy z daną klasą, pole to pozostawiamy puste.